Theory of Mind

Een collega gaf een presentatie van testonderzoeksmateriaal wat gebruikt wordt om het functioneren van mensen met een autistiforme stoornis in kaart te brengen. In dat verband ging het toen over Tom, wat de afkorting is van Theory of mind.

Een nederlandse vertaling die ik tegenkwam was: theorie van het inlevingsvermogen, hoewel niet ieder vindt dat deze weergave de lading dekt. De meest gebruikte omschrijving van Theory of mind is: het vermogen om aan anderen en zichzelf gedachten, gevoelens, wensen en bedoelingen toe te schrijven. Vanuit dit vermogen kunnen mensen het gedrag van anderen begrijpen of voorspellen. Belangrijk is het besef dat een ander de wereld vanuit zijn eigen perspectief beziet, wat een heel ander perspectief kan zijn dan de wijze waarop jezelf naar dingen kijkt.

Dit besef van verschillende binnenwerelden bij de ander en jezelf wordt mee ontwikkeld in interactie met vader of moeder. Wanneer een jong kind de afstandsbediening als een bootje probeert te laten drijven in het aquarium kan een ouder laten merken aan het kind dat hij snapt dat het kind alleen maar wilde spelen (binnenwereld van het kind), maar dat het apparaat zo wel kapot gaat en dat je als ouder dat jammer vindt (binnenwereld van ouder). Kortom, de ouder leeft zich in de wereld van het kind in, geeft daar woorden aan en vertelt ook wat er in de ouder zelf omgaat.

Een helder onderscheid tussen binnenwerelden en de buitenwereld is belangrijk. Want uit gedrag (buitenwereld) kan je niet direct een bedoeling (binnenwereld) afleiden. 20061010.TomTom voor thuis.htm